Weinig dynamiek, maar hoge marges voor juridische en boekhoudkundige diensten en architecten
Sterk gereguleerde sectoren, zoals juridische en boekhoudkundige diensten en architecten, kennen in vergelijking met de buurlanden een lage marktdynamiek en zetten arbeidskrachten minder efficiënt in. Bovendien hebben ze relatief hoge marges in vergelijking met andere dienstensectoren in België. Dat blijkt uit een studie van het Prijzenobservatorium.
Goed functionerende markten zijn cruciaal voor een economie: ze leveren de consument kwaliteitsvolle producten of diensten tegen een correcte prijs, en zetten ondernemingen aan tot meer efficiëntie. Uit onze studie blijkt echter dat bepaalde onderzochte professionele diensten sterk gereguleerd zijn, weinig dynamisch en efficiënt zijn, maar wel hoge marges hebben.
Opzet van de studie
De onderzochte professionele diensten (juridische en boekhoudkundige diensten, architecten ingenieurs) vertegenwoordigen in termen van zowel toegevoegde waarde als werkzame personen respectievelijk 3,7 % en 4,2 % van de totale Belgische economie in 2015. Een optimale marktwerking van deze sectoren is dus zeer belangrijk.
Professionele diensten zoals juridische en boekhoudkundige diensten en architecten, worden gekenmerkt door een sterke regulering, wat aangewezen is voor de bescherming van het algemeen belang, gelet op het bestaan van marktimperfecties. Zo is het bijvoorbeeld voor de klant zeer moeilijk om de kwaliteit van de dienstverlening in te schatten door de aard en complexiteit van de geleverde diensten. Regulering creëert echter ook marktdrempels, bijvoorbeeld voor de toegang tot het beroep, en kan zo een negatieve economische weerslag hebben.
Daarom onderzocht het Prijzenobservatorium de graad van regulering en de economische prestaties van professionele diensten in België en de voornaamste buurlanden, met een focus op juridische en boekhoudkundige diensten, architecten en ingenieurs.
Juridische en boekhoudkundige diensten sterker gereguleerd in België dan in de buurlanden
Volgens de meest recente gegevens van de OESO zijn de juridische en boekhoudkundige diensten sterker gereguleerd in België dan in de buurlanden en dan gemiddeld in de EU. Voor de regulering van architecten bevindt België zich op nagenoeg hetzelfde niveau als Duitsland. Belgische architecten zijn minder gereguleerd dan Franse, maar meer dan in de rest van de EU. Anderzijds bestaat er voor ingenieurs in België geen regelgeving, net zoals in Frankrijk en Nederland. Dat is in Duitsland en de rest van de EU wel het geval.
Professionele diensten in België kennen minder marktdynamiek dan in de buurlanden
In vergelijking met onze voornaamste buurlanden worden juridische en boekhoudkundige diensten in België gekenmerkt door een relatief lage dynamiek en zwakke efficiëntie van de sector. Tegelijkertijd hebben juridische diensten in België een relatief hoge rendabiliteit (enkel in Duitsland is ze nog hoger), wat iets minder het geval is voor boekhoudkundige diensten. In Nederland bijvoorbeeld is de situatie omgekeerd: weinig regulering, meer marktdynamiek en efficiëntie, en lagere marges.
Voor architecten wordt eveneens een lagere dynamiek en efficiëntie opgetekend dan in de buurlanden en ligt de winstgevendheid relatief hoog.
Hogere marges voor gereguleerde professionele diensten
In vergelijking met andere Belgische dienstensectoren, hebben vooral juridische diensten, architecten en boekhoudkundige diensten relatief hoge marges (wat minder het geval is voor ingenieurs). Bij boekhoudkundige diensten gaat dit bovendien gepaard met een heel lage sectordynamiek.
Meer regulering leidt niet tot grotere tevredenheid van de consument
Een verkennende analyse lijkt te suggereren dat een hogere graad van regulering niet noodzakelijkerwijs gepaard gaat met een betere kwaliteit van de dienstverlening. In termen van consumentenvertrouwen bijvoorbeeld, leidt de hogere graad van regulering in België niet tot meer tevredenheid bij de consument dan in Nederland waar de graad van regulering lager ligt.
