Aantal actieve kmo's in België weer in de lift

In 2021 waren er in België bijna 1,1 miljoen kleine en middelgrote ondernemingen actief. Dat is een groei van meer dan 4 % ten opzichte van het voorgaande jaar. Volgens gegevens van de FOD Economie behoort België daarmee tot de best presterende landen van de Europese Unie. Het aantal faillissementen zakte fors.

Het aantal actieve btw-plichtige kmo's in België bedroeg eind 2021 1.092.955 ondernemingen, een stijging van 4,2 % ten opzichte van het voorgaande jaar. In vergelijking met 2020 steeg het aantal kmo's in alle categorieën aanzienlijk ten opzichte van de afgelopen tien jaar, vooral bij kmo's met werknemers. Kmo's met 10 tot 49 werknemers namen het sterkst toe, met een stijging van 5,1 % ten opzichte van 2020.

De laatste twee jaar (2020 en 2021) bedroeg de jaarlijkse toename van het aantal kmo's uitzonderlijk meer dan 40.000 eenheden (40.145 in 2020 en 43.792 in 2021). De sterke stijging in 2021 was vooral te danken aan een toename van het aantal starters (+114.546) als gevolg van het economische herstel na de coronacrisis. Het aantal sluitingen in 2021 (-70.170) was bijna terug op het niveau van voor de gezondheidscrisis, namelijk -69.405 in 2019.

De dichtheid van kmo's in België lag zo iets hoger dan het EU-gemiddelde in 2021 (71 kmo's per 1.000 inwoners in België tegenover 60 voor de EU). Van de 27 EU-lidstaten staat België op de 12e plaats. Landen zoals Tsjechië, Slowakije en Portugal bereiken zelfs een dichtheid van meer dan 100 kleine en middelgrote ondernemingen per 1.000 inwoners.

De sectoren waarin de meeste kmo’s actief zijn, waren gespecialiseerde, wetenschappelijke en technische activiteiten (19,7 %), handel (17,3 %) en bouwnijverheid (13,8 %), die meer dan de helft van alle kmo's uitmaken.

De grootste jaarlijkse groeipercentages in de afgelopen vijf jaar (2016-2021) werden opgetekend in de volgende sectoren:

• informatie en communicatie (5,8 %);
• andere diensten (4,9 %);
• gespecialiseerde, wetenschappelijke en technische activiteiten (4,8 %);
• bouw (4,2 %).

Het aantal zelfstandigen en helpers bedroeg eind 2021 1.230.419, eveneens een stijging van 4 % ten opzichte van het voorgaande jaar. De bedrijfstakken met de meeste zelfstandigen en helpers waren de vrije beroepen, de handel en de industrie. Die sectoren waren goed voor respectievelijk 32 %, 27,6 % en 23,7 % van de zelfstandigen.

Minder faillissementen

In 2021 gingen 6.532 kmo's failliet, waardoor 17.379 banen verloren gingen, oftewel een gemiddelde van 2,66 verloren jobs per faillissement. Dat is een daling van 9,2 % van het aantal faillissementen en een daling van 9,6 % van het aantal verloren arbeidsplaatsen ten opzichte van 2020, een jaar dat voor die indicatoren al historisch lage waarden vertoonde. 2021 wordt daarmee het jaar met het geringste aantal kmo’s dat het faillissement aanvroeg in de afgelopen tien jaar.

Die forse daling van het aantal faillissementen en het banenverlies dat daarmee gepaard gaat in 2020 en 2021 is vooral toe te schrijven aan de maatregelen voor bedrijven die tijdens de gezondheidscrisis werden genomen.

Wat de werkgelegenheid betreft, bedroeg het aantal banen in kmo's in de privésector in België 1.753.295 op 31 december 2021. Dat is 57,9 % van het totaal, terwijl kmo’s 99,4 % van de RSZ-werkgeversbedrijven vertegenwoordigen.

Tussen 2020 en 2021 steeg het aantal jobs in de particuliere sector als geheel (+3,1 %) voor alle kmo-grootten, met name voor kleine bedrijven (10 tot 49 werknemers), die de grootste stijging, namelijk +3,7 %, lieten optekenen. Die stijging was deels het resultaat van een inhaalbeweging na de daling als gevolg van de coronacrisis in de vorige periode (-2 % tussen 2019 en 2020).

De toename van het aantal kmo's in België is het bewijs van de aanwezigheid van een echte ondernemingsgeest die moet worden gecultiveerd en beschermd, met name door werkzaamheden voor een beter sociaal statuut van de zelfstandigen. Uit die cijfers blijkt ook de doeltreffendheid van de maatregelen voor de bescherming tegen faillissement in het kader van de energiecrisis. De sterke steun van de federale regering tijdens de pandemie droeg bij tot een snel herstel van de economie. Het Russisch-Oekraïense conflict, waarvan we niet weten hoelang het zal aanhouden, vereist de komende maanden dezelfde waakzaamheid om de economische veerkracht van onze kmo’s te waarborgen. Als belangrijke speler in ons economische weefsel zal ik er ook in 2023 voor zorgen dat de federale regering bijzondere aandacht besteedt aan de kmo's. In deze moeilijke tijden is het belangrijk dat de overheid een sterk signaal geeft aan ondernemers.

Ontdek meer informatie en thema's in de rubriek "Kmo's en zelfstandigen in cijfers" op de website van de FOD Economie: