Een sterker kader voor nog veiliger speelgoed

Het voorstel voor nieuwe Europese regelgeving op het vlak van veiligheid van speelgoed werd op dinsdag 5 december 2023 gepresenteerd in aanwezigheid van de minister van Economie, Pierre-Yves Dermagne, de douaneautoriteiten, de Europese Commissie en vertegenwoordigers van de sector. De bekrachtiging van die nieuwe wetgeving is een prioriteit voor het komende Belgische voorzitterschap van de Europese Unie.

Productveiligheid is een focuspunt voor consumenten en overheid, zowel op nationaal als op Europees niveau, vooral als het om producten gaat die bedoeld zijn voor kwetsbare consumenten. Speelgoed is hier een goed voorbeeld van en behoort dan ook tot de meest gecontroleerde producten.

Alleen al in België opende de FOD Economie in 2022 237 speelgoedcontroledossiers, goed voor een derde van het totale aantal geopende dossiers. Van die 237 dossiers was 80 % afkomstig van de Douane. Er werden ook twee controlecampagnes gevoerd.

Veiligheid voor iedereen moet een prioriteit zijn. Dat geldt nog meer als het gaat om de veiligheid van kwetsbare mensen, om te beginnen kinderen. In 2022 openden we 237 "speelgoed"-dossiers. Dat is 32 % - een derde! - van het totale aantal dossiers van onze controledienst.

Op Europees niveau publiceerde de Europese Commissie afgelopen zomer een voorstel om de wetgeving voor de veiligheid van speelgoed aan te scherpen, in de vorm van een verordening die rechtstreeks van toepassing is in de lidstaten. België wil dat voorstel graag in de praktijk brengen tijdens zijn voorzitterschap van de Europese Unie.

Het voorstel werd op dinsdag 5 december voorgesteld in de kantoren van de Douane, in aanwezigheid van de federale en Europese autoriteiten en vertegenwoordigers van de industrie.

In het controleproces werkt de douane hand in hand met de diensten van de FOD Economie.

Het was de gelegenheid om concreet te tonen hoe de controles die de medewerkers van de Douane en de FOD Economie uitvoeren om veilig speelgoed in België te garanderen en om het belang van een efficiënte samenwerking tussen de diverse actoren te bevestigen.

Dat gebeurt nu al via "bedrijfscontroles" die worden uitgevoerd bij distributeurs in België. Bedoeling is om op basis van documentatie en uiterlijke kenmerken te controleren of de distributeur geen speelgoed verdeelt waarvan hij had moeten weten dat het niet aan de voorschriften voldoet. Zo worden fabrikanten en importeurs meer onder druk gezet om conform speelgoed in België op de markt te brengen.

Bovendien verloopt de samenwerking tussen de FOD Economie en de Douane efficiënt, waardoor dossiers snel kunnen worden verwerkt.

Wat de regelgeving betreft, sluit de voorgestelde Europese verordening aan bij de speelgoedrichtlijn, maar introduceert ze ook een aantal nieuwe elementen:

• De grootste verandering heeft betrekking op de chemische eisen. Om kinderen beter te beschermen tegen de schadelijkste chemische stoffen, bevat de verordening een algemeen verbod op chemische substanties in bepaalde gevarenklassen. Onder bepaalde omstandigheden kunnen uitzonderingen op dat verbod worden aangevraagd bij de Europese Commissie. Het Europees Agentschap voor chemische stoffen wordt hierbij geraadpleegd voor een wetenschappelijk advies.  
• De verordening houdt niet alleen rekening met de veiligheid en fysieke gezondheid van kinderen, maar ook met hun psychologische en mentale gezondheid, welzijn en cognitieve ontwikkeling.
• De EG-verklaring van overeenstemming, die fabrikanten onder de huidige richtlijn voor elk stuk speelgoed moeten opstellen, wordt in de speelgoedverordening vervangen door het digitale productpaspoort, dat gekoppeld wordt aan een register bij de Europese Commissie. Op die manier ondergaat elk stuk speelgoed dat via de Douane de EU-markt binnenkomt, een automatische controle. De markttoezichtautoriteiten krijgen toegang tot het digitale paspoort.