Check de betrouwbaarheid van labels

Labels, je komt ze overal tegen: op voedingsartikelen, textiel, elektronica, speelgoed, verzorgingsartikelen, kortom op bijna alles dat je kan kopen. Maar zijn die labels altijd even betrouwbaar?

Steeds meer ondernemingen gebruiken labels om te staven dat hun producten voldoen aan eisen rond milieu, ecologie en duurzame ontwikkeling. Op die manier proberen ze de consument te overhalen om een bepaald product of een bepaalde dienst aan te kopen. Als consument wordt je op die manier geïnformeerd en kan je een weloverwogen aankoopbeslissing nemen die rekening houdt met het milieu.

Tenminste, dat is het geval als die labels wel degelijk gebaseerd zijn op gevalideerde en waarheidsgetrouwe informatie. Een product dat bijvoorbeeld als handgemaakt wordt bestempeld en dat ook echt is, kan een meerwaarde zijn voor de consument. Er is dan sprake van een win-winsituatie.

Wildgroei aan labels

Toch kunnen er ook problemen opduiken met labels. Dat is het geval wanneer niet kan gecontroleerd worden of de claim van het label klopt. Zo kan het zijn dat de informatie niet raadpleegbaar is of dat de informatie gewoonweg niet bestaat. Daarnaast komt het ook voor dat een bewering in het label niet overeenkomt met de situatie in de praktijk.

Die problemen worden versterkt door het feit dat in principe iedereen een label kan maken, wat veel ondernemingen dan ook doen. Voorbeelden van zulke labels: “Beste milieuproduct van het jaar”, “duurzaamste in zijn soort” of “eco friendly”. Zo’n labels zijn zelfverklaarde labels of logo’s die in sommige gevallen lijken op officiële en onafhankelijk gecertificeerde labels. Zo geven ze de indruk een erkenning of aanbeveling te zijn van een openbare of particuliere instelling. Het zijn “pseudolabels”.

De economische inspectie ontving in 2021 66 meldingen over valse labels en 9 over greenwashing. Dat is een oneerlijke handelspraktijk waarbij producenten hun product bewust groener doen lijken dan ze zijn met als doel consumenten te overhalen om hun producten te kopen.  De onderneming riskeert in dat geval een boete tot 80.000 euro.

Zoek op of een label betrouwbaar is

De wildgroei aan labels leidt vaak tot verwarring. Welk label kan je vertrouwen en welk niet?

Dat is niet gemakkelijk. Er bestaan geen strak afgelijnde criteria. Gebruik je gezond verstand, wees kritisch en geloof niet elk label dat je ziet.

Twijfel je, ga dan na of het een betrouwbaar label is.  

1. Ga na of het label geloofwaardig is: zoek op of je meer informatie terugvindt over het label en het milieuvoordeel . Vind je het label bijvoorbeeld op een officiële site terug en is daarop duidelijk welke criteria gebruikt worden om de milieu-impact van producten te beoordelen?
2. Wees extra kritisch wanneer er:

• vage of dubbelzinnige woorden en termen gebruikt worden, die niet duidelijk worden gedefinieerd, zoals “puur natuur”, “niet vervuilend”, “goed voor de planeet”, “ecologisch”, “natuurvriendelijk”, “duurzaam”, “beschermt het milieu”, enz.

• elementen gebruikt worden zoals afbeeldingen, kleuren, tekens, logo’s en symbolen die de realiteit mooier voorstellen dan hij is of een overdreven positief beeld schetsen.

Kwam je in aanraking met pseudolabels of heb je bedenkingen bij de betrouwbaarheid van bepaalde labels? Meld dat dan zeker op het meldpunt van de FOD Economie. De Economische Inspectie onderzoekt je melding en opent eventueel een onderzoek zodat bedrijven die in overtreding zijn zich in regel stellen. Zo zorg je er mee voor dat de onbetrouwbare labels verdwijnen en andere consumenten niet misleid worden.

De wildgroei aan labels kan resulteren in misleiding van de consument. Veel consumenten willen bijvoorbeeld bijdragen aan een meer duurzame wereld, maar krijgen via valse labels een foutieve indruk van de milieueffecten van producten. Het is dus van belang dat er toezicht wordt gehouden op de claims van producenten door de FOD Economie en dat de consument waakzaam blijft. In het federale actieplan circulaire economie zijn daarnaast verschillende acties voorzien in de komende maanden en jaren om consumenten beter te informeren over de duurzaamheid of de milieueffecten van producten. Het gaat onder meer om een Repair Score, een betrouwbare certificering voor gerecycleerde inhoud en een informatieplicht over software-updates van toestellen.

Consumenten hebben meer en meer aandacht voor de oorsprong van de producten die ze kopen en dat is een bijzonder goede zaak. Helaas zijn er intussen producenten die hier misbruik van maken door ongegronde labels te gebruiken. Als consument ben je dus best even kritisch wanneer je zo’n dubieuze claim ziet opduiken. Kocht je toch een product waarvan je vermoed dat het label niet strookt met de waarheid, dan maak je daar best altijd meteen melding van. Dat kan gemakkelijk via meldpunt.belgie.be, waar een specifiek kanaal is voorzien voor klachten rond greenwashing