Voedingsproducenten mogen zonnebloemproducten vervangen
Hoe weet je als consument dat de samenstelling gewijzigd is?
Het conflict in Oekraïne leidt tot een tekort aan bepaalde grondstoffen, zoals zonnebloemproducten (zonnebloemolie, zonnebloempitten ...). Daardoor zijn sommige producenten van voedingsmiddelen genoodzaakt om de samenstelling van hun producten te wijzigen. Dergelijke wijzigingen moeten ze vermelden op de etiketten van die voedingsmiddelen maar etiketten worden in veel gevallen lang op voorhand gedrukt en zijn dus niet aangepast aan de nieuwe samenstelling van het product.
Om jouw belangen als consument en de continuïteit van een voedselveilige productie te verzekeren, heeft de FOD Economie, in overleg met de FOD Volksgezondheid en het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) een tijdelijke uitzonderingsprocedure uitgewerkt. Die is van toepassing op alle voorverpakte voedingsmiddelen die op de Belgische markt verkocht worden. Welke uitzonderingsmaatregelen dat zijn en hoe je de producten kan herkennen, kom je te weten in vijf vragen en antwoorden.
Over welke uitzonderingsmaatregelen gaat het?
Er zijn twee mogelijke situaties.
Een heel aantal producenten kunnen hun etiketten meteen aanpassen of voegen stickers, inkjet of stempels op voorgedrukte etiketten of de al bestaande verpakking toe. De duidelijk leesbare vermelding van de aanpassing is meteen zichtbaar, onuitwisbaar en niet misleidend.
Daarnaast zijn er heel wat ondernemingen die niet in staat zijn om de verpakking of etiketten van hun producten onmiddellijk aan te passen. Zij mogen die producten verder verhandelen, op voorwaarde dat ze de consument op een alternatieve manier informeren. Voor elk product waarin een zonnebloemproduct vervangen wordt, moeten ze aangifte doen bij de FOD Economie via een speciaal platform. Ze veranderen in eerste instantie dus niets aan het etiket.
Een affiche in de winkel maakt je als consument attent op de mogelijke aanpassingen. Je vindt er een QR-code die je rechtstreeks naar de website etiket.economie.fgov.be leidt. Daar kan je op een eenvoudige manier de lijst van getroffen producten opzoeken en zien welke ingrediënten als vervangers zijn gebruikt. Tegelijk kan je nagaan of dat voor jou een aanvaardbare vervanger is.
Dat geldt echter niet voor ingrediënten die worden vervangen door allergenen of voor producten met gezondheids- en voedingsclaims. Daarover lees je hieronder meer.
Over welke ingrediënten gaat het?
De versoepelingen zijn momenteel enkel toegestaan voor zonnebloemzaden en de afgeleide producten daarvan zoals zonnebloemolie. De lijst van producten kan uitgebreid worden naargelang de economische situatie.
Wie mag gebruik maken van de uitzonderingsmaatregelen?
Enkel ondernemingen die, naar aanleiding van het conflict in Oekraïne, in één of meerdere van hun voedingsproducten een van deze ingrediënten vervangen hebben door een ander ingrediënt EN die niet in staat zijn de verpakking of etikettering van hun product onmiddellijk aan te passen, kunnen zich beroepen op de uitzonderingsmaatregel. Dat geldt echter niet voor ingrediënten die worden vervangen door allergenen of voor producten met gezondheids- en voedingsclaims.
De maatregelen zijn enkel van toepassing voor België, maar gelden ook voor voedingsmiddelen uit andere lidstaten en derde landen die op de Belgische markt worden gebracht.
Wat met allergieën en gezondheidsclaims?
Consumenten met een voedingsallergie hebben om evidente redenen nood aan correcte etiketten.
De uitzonderingsregel geldt daarom NIET als een ingrediënt wordt vervangen door een allergeen.
In dat geval wordt het altijd op het product zelf vermeld via een duidelijk zichtbare sticker, tenzij het etiket zelf meteen aangepast kan worden.
Op dit moment zijn de mogelijke toevoegingen van allergenen voornamelijk soja (wanneer sojalecithine gebruikt wordt als vervanger) en pinda (wanneer arachideolie gebruikt wordt als vervanger). Daar kunnen in de toekomst andere allergenen aan toegevoegd worden.
Kijk dus steeds goed naar de verpakking.
Ook bij gezondheids- en voedingsclaims moet gewaarborgd worden dat de consument de juiste informatie krijgt op het etiket, desnoods via een sticker, om een geïnformeerde keuze te maken voor een gezonde, evenwichtige voeding.
Hoe lang gelden de uitzonderingsmaatregelen?
De uitzonderingsmaatregelen gelden sinds 26 april voor een duur van 6 maanden. Er is een evaluatie voorzien na 4 maanden waarbij de termijn verlengd kan worden. De administratie voorziet een maandelijks overleg met de sectoren om de situatie op te volgen.
